25 maja 2023 r. w Sejmie miało miejsce spotkanie Podkomisji stałej do spraw dobrostanu zwierząt gospodarskich i ochrony produkcji zwierzęcej w Polsce. W spotkaniu tym udział wzięli m.in. członkowie Podkomisji pod przewodnictwem Kazimierza Plocke, przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z Podsekretarzem Stanu Krzysztofem Cieciórą, Poseł Piotr Borys (Parlamentarny zespół do spraw rozwoju hodowli i polskiego jeździectwa), przedstawiciel Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz przedstawiciele PZHK.

Poruszono i szczegółowo omówiono następujące tematy:

1. Problemy dobrostanu koniowatych w związku ze zmianą Ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich;
2. Temat liczby złożonych wniosków przez rolników o płatność w ramach eko-schematów, w ramach PROW 2023-2027. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Pana Krzysztofa Cieciórę Podsekretarza Stanu MRiRW, rolnikom udzielane będzie wsparcie za realizację praktyk w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad odpowiednie minimalne wymogi wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz powszechnie stosowane praktyki hodowlane. Rolnik chcący przystąpić do realizacji eko-schematu „dobrostan koni” musi posiadać w dniu złożenia wniosku o przyznawanie płatności dobrostanowej co najmniej dorosłe 2 konie, w wieku 24 m-ce lub klacz ze źrebięciem w wieku do ukończenia 12 m-ca życia. Średni roczny budżet interwencji eko-schemat „dobrostan zwierząt” w latach 2023-2027 w ramach nowego planu strategicznego wynosi 275 mln Euro na rok, z czego 2,5% przeznaczono na konie. Szacowane stawki maksymalnej płatności dobrostanowej wynoszą około 432 zł na sztukę dla koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach i 195 zł na sztukę dla koni w systemie otwartym według stanu średniookresowego. Do tej pory złożonych zostało 38 tys. wniosków (w tym na dobrostan koni nieco ponad tysiąc). W założeniach maksymalną kwotę tego wsparcia przewidziano dla ok. 52 tys. koni. Póki co rolnik może wybrać tylko jeden typ systemu użytkowania (system zamknięty lub system otwarty) do dofinansowania w eko-schemacie, ale zadeklarowano rozpatrzenie możliwości łączenia obu systemów;
3. Temat rejestracji koniowatych – z informacji przekazanych przez Ministra Krzysztofa Cieciórę, na dzień 17 maja 2023 r. w bazie IRZplus zarejestrowanych było ok. 36 tys. posiadaczy koniowatych, ok. 25 tys. właścicieli koniowatych i nieco ponad 195 tys. samych koniowatych.

MRiRW przychyliło się do wniosków składanych przez PZHK i przedłużyło możliwość rejestracji koniowatych w systemie IRZplus do końca tego roku bez konsekwencji i kar. Poprawka ta została zgłoszona do ustawy o roboczej nazwie „combo weterynaryjne” (projekt Ustawy o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt), MRiRW zakończyło już pracę nad tymi poprawkami, a ustawa jest już po uzgodnieniu z Komitetem do Spraw Europejskich (KSE) i ma być przedłożona w najbliższym czasie do Parlamentu.

Przedstawiciele Polskiego Związku Hodowców Koni zgłosili problemy z działaniem bazy IRZplus nakreślając główne wątki, zgłaszane przez pracowników PZHK/OZHK/WZHK oraz przez hodowców koniowatych (posiadaczy, właścicieli):

• przedłużający się brak możliwości sprawnego i bezbłędnego zautomatyzowania połączeń bazy PZHK z systemem IRZplus, tak aby dane automatycznie przepływały pomiędzy bazami. System IRZplus działa wadliwie, a obecna konieczność wprowadzania przez pracowników biur OZHK/WZHK danych koniowatych równolegle do dwóch baz: PZHK (skąd drukowane są paszporty i inne dokumenty) i IRZplus przy skali ok. 45-50 tys. źrebiąt identyfikowanych corocznie przez inspektorów OZHK/WZHK, jest nie do zaakceptowania przy wysokim rozwoju technologii informatycznych na świecie;
• brak możliwości synchronizacji systemów generuje problemy zaciągania danych dotyczących m.in. zgłoszeń koniowatych do rejestru przekazanych przez posiadaczy do Agencji, niespójność tych danych, częste braki danych kontaktowych;
• przedłużające się opracowanie i testowanie procedury API (zespół informacji, który pozwala zintegrować dwa systemy), którą otrzymaliśmy dopiero po uruchomieniu systemu IRZplus przez ARiMR, niezbędnej do procesu przygotowania połączenia obu systemów;
• określenie rozwiązań technicznych i ram czasowych naprawienia w systemie problemów i błędów wychwytywanych na etapie wprowadzania koniowatych do IRZplus. Problemy w działaniu systemu, wynikające często z błędnych założeń na etapie projektowania tej bazy, są każdorazowo zgłaszane do help desk ARiMR, jednak na przesłane listy uwag nie mamy odpowiedzi od ponad 3 miesięcy, a to generuje kolejne problemy z rejestracją koniowatych przez rolników oraz utrudnienia dla pracowników OZHK/WZHK, ale też pracowników ARiMR;
• w wyniku wejścia w życie Ustawy zmienione zostały procesy zgłaszania koniowatych do rejestru. Do 5 stycznia 2023 r. wszystkie zgłoszenia były kierowane bezpośrednio do Związków Koniowatych, a w naszym przypadku do odpowiednich OZHK/ WZHK. Zgłoszenia zawierały niezbędne dane np. numer telefonu czy adres w celu umówienia się/ dojechania w odpowiednie miejsce na opis koniowatego. W związku z błędem podczas zaciągania danych z IRZplus do PZHK, część tych danych zostaje utracona i wymusza mozolne przeszukiwanie bazy w celu np. znalezienia danej do kontaktu z właścicielem;
• system IRZplus na etapie tworzenia nie był skonsultowany ze związkami hodowców koni. Ze strony PZHK zgłaszana była propozycja dołączenia nas do zespołu testowego tego systemu, jednak spotkaliśmy się z odmową ze strony ARiMR.

Tego samego dnia odbyło się również spotkanie przedstawicieli PZHK z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Panem Robertem Telusem. Związek złożył wniosek o przyznanie dodatkowych środków finansowych na realizację swoich działań, czyli administrowanie księgami stadnymi oraz prowadzenie oceny wartości użytkowej koni. Przedstawił również główne problemy z funkcjonowaniem aplikacji IRZplus. Zasygnalizowaliśmy również Panu Ministrowi, iż z posiadanym zasobem kadrowym nie jesteśmy w stanie wykonywać dodatkowej pracy, wpisując ręcznie do systemu IRZplus po raz kolejny tych samych danych dotyczących zidentyfikowanych koni, które znajdują się już w bazie PZHK. Zaproponowaliśmy, że do momentu uruchomienia automatyzacji przesyłu danych pomiędzy bazami PZHK i ARiMR, pracownicy OZHK/WZHK nie będą wykonywali tych czynności ręcznie, natomiast biuro PZHK deklaruje możliwość regularnego przesyłania tych danych drogą elektroniczną.

Dzień później, 26 maja 2023 r. odbyło się spotkanie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi z przedstawicielami: ARiMR, GIW oraz związków hodowców koni: PZHK, Polskiego Klubu Wyścigów Konnych, Stowarzyszenia Hodowców i Użytkowników Kłusaków, Związku Trakeńskiego w Polsce, Polskiego Towarzystwo Kuce Szetlandzkie na temat problemów z wdrożeniem systemu IRZplus oraz uzgodnień dotyczących automatycznego przekazywania danych na temat koniowatych z baz związków do IRZplus.

W trakcie spotkania ustalono, iż:

• archiwalne dane z bazy CBDK prowadzonej przez PZHK, dotyczące koniowatych zidentyfikowanych do 5 stycznia 2023 r., zostaną przekazane do Agencji w terminie do 31 maja 2023 r., a ARiMR zapewni migrację tych danych do systemu IRZplus;
• wydruk „Zgłoszenia koniowatego do rejestru” dla pracowników OZHK/WZHK zostanie dostosowany wg uwag przekazanych przez PZHK (najważniejsze dane koniowatego wraz z jego ID jako optymalne informacje dla inspektorów w celu identyfikacji, skumulowane na jednej stronie);
• propozycja aneksu do Porozumienia podpisanego pomiędzy Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a Polskim Związkiem Hodowców Koni regulującego zasady współpracy względem systemu IRZplus zostanie przesłana do PZHK w terminie do 2.06.2023 r. w uwzględnieniem poprawki o zapis, że w trybie zgłoszenia drogą e-mail PZHK do ARiMR będzie zgłaszał wartości do słownika np. nazwy nowych maści, ras;
• Agencja zobowiązała się do przesłania w ciągu najbliższego tygodnia instrukcji dla pracowników ZHK, dotyczącej postępowania podczas rejestracji w bazie IRZplus odpowiednich zdarzeń;
• w ciągu dwóch najbliższych tygodni odbędzie się szkolenie on-line pracowników OZHK/ WZHK i innych ZHK z funkcjonalności systemu IRZplus dedykowanych koniowatym, przeprowadzone przez uprawnione osoby z ARiMR;
• kolejne spotkanie w celu wymiany informacji o postępach prac nad połączeniem systemów i usprawnieniem działania IRZplus odbędzie się za 3 tygodnie.